Lucerna to bez wątpienia jedno z najpiękniejszych miast w Szwajcarii. To prawdziwa perła w koronie Alp. Otulona alpejskimi szczytami wydaje się jakby odpoczywała w odnodze srebrzystego Jeziora Czterech Kantonów. W tym niewielkim mieście dosłownie wszystko zachwyca – od brukowanych uliczek Starego Miasta, przez tętniące życiem bulwary i wystawne hotele po udekorowany pelargoniami najstarszy most kratownicowy świata. Wielowiekowe domy i kościoły przeglądają się tu w krystalicznych wodach, a sama Lucerna bardziej przypomina nadmorski kurort niż miasto wciśnięte w środek kontynentu. Jakby tego było mało to niezwykła miejscowość stanowi również doskonałą bazę wypadową do odkrywania okolicznych majestatycznych gór Szwajcarii. Masyw Pilatusa ze swoim ośnieżonym szczytem, góra Rigi zwana „królową gór” czy Stanserhorn z futurystyczną kolejką linową CabriO powalą Cię swoimi widokami na kolana! Lucerna i okolice już na Ciebie czekają. Bierz w dłoń nasz przewodnik po Lucernie i ruszaj w niezapomnianą podróż pełną wrażeń.
Spis treści
Lucerna i okolice – najpiękniejsze atrakcje Lucerny
Zwiedzanie Lucerny proponujemy rozpocząć od jej ścisłego centrum. To tu kryje się bowiem najwięcej niezwykłych atrakcji miasta: dwa drewniane mosty, urokliwe uliczki Starego Miasta, zabytkowe kościoły, system jazów igłowych czy promenady poprowadzone wzdłuż nabrzeża rzeki Reuss i Jeziora Czterech Kantonów. Tu również ulokowały się liczne kawiarnie i restauracje, w których możesz skosztować fondue i lokalnego warzonego piwa. Znajdziesz tu również słynną piekarnię i cukiernię Bäckerei-Konditorei Hug. Działa ona nieprzerwalnie od 1877 r. i komponuje niezliczone rodzaje przepysznych szwajcarskich słodkości.
Most Kapliczny (Kapellbrücke)
Bezsprzecznie największą i najpopularniejszą atrakcją Lucerny jest Most Kapliczny (Kapellbrücke) znajdujący się w najstarszej części miasta tuż przy samym ujściu rzeki Reuss do Jeziora Czterech Kantonów. Czym wyróżnia się na tle pozostałych czterech mostów Lucerny? Ano tym, że jest on jednym z najstarszych zachowanych krytych drewnianych mostów w Europie i najstarszym mostem kratownicowym świata. Ma 204,7 m długości, jest w całości zadaszony, a w skrzyniach na jego burtach zawsze latem kwitną piękne pelargonie.
Zadziwiająca jest nie tylko jego historia z dramatycznym epizodem w postaci pożaru, który w 1993 roku strawił dużą część obiektu, ale i sama konstrukcja Kapellbrücke. Most nie łączy bowiem brzegów rzeki najkrótszą drogą, tylko wije się zygzakiem. Dlaczego? Wybudowano go na grząskim, bagnistym terenie, a jego kształt jest efektem dostosowania projektu do wymagającego podłoża.
Kapellbrücke to dodatkowo piękna galeria sztuki. Jego wnętrze kryje trójkątne XVII-wieczne malowidła przedstawiające historię Lucerny, jej mieszkańców i tematy religijne. Zagadkowości temu miejscu dodaje również wyrastająca z wody ośmiokątna kamienna wieża przylegająca do mostu. To 35-metrowa Wasserturm – dawna część systemu obronnego miasta, później więzienie, a obecnie archiwum i miejsce największej kolonii żeglarzy alpejskich w centralnej Szwajcarii.
Most Plewny (Spreuerbrücke)
Lucerna oprócz swojej sztandarowej atrakcji w postaci Kapellbrücke ma też inny ciekawy drewniany most, który warto zobaczyć. Mowa tu oczywiście o Spreuerbrücke. Most Plewny położony jest kilkaset metrów dalej w głąb rzeki Reuss. Mieszkańcy mogli z niego zrzucać do rzeki odpadki w postaci plew, stąd też wziął on swoją nazwę. Spreuerbrücke jest młodszy od Mostu Kaplicznego, a jego budowę datuje się na rok 1408. Jego konstrukcja jest również łamana i wynika z grząskiego podłoża, na którym stoi. Podobnie jak w przypadku Mostu Kaplicznego tak i Mostu Plewnego nie oszczędził kataklizm w postaci powodzi, po którym na szczęście most szybko odbudowano. Pod spadzistym dachem 81 metrowego obiektu odkryjesz serię malowideł ukazujących śmierć tańczącą z przedstawicielami różnych stanów i zawodów. Zachowało się 45 z 67 obrazów. Motywy z Tańca Śmierci naprawdę robią ogromne wrażenie.
Jako ciekawostkę dodamy, że w okolicy Mostu Plewnego możesz również zobaczyć system oryginalnych jazów igłowych służących do regulowania poziomu wód Jeziora Czterech Kantonów. Jazy służyły do spiętrzenia wody, której energia wykorzystywana była do napędzania młynów lub do podniesienia i utrzymania poziomu wody w celu utrzymania żeglowności powyżej jazu. W Lucernie nigdy ich nie zautomatyzowano.
Pobierz również darmowy ebook po najpiękniejszych miastach Szwajcarii.
Kościół Jezuitów (Jesuitenkirche)
Dlaczego w naszym zestawieniu najciekawszych zabytków Lucerny znalazł się kościół? Bo Kościół Jezuitów pod wezwaniem Świętego Franciszka Ksawerego to największy kościół barokowy w Szwajcarii. Został on założony w 1573r., kiedy to miasto Lucerna ściągnęło do siebie jezuitów w nadziei, że pomogą oni odeprzeć wpływ narastającego w mieście protestantyzmu. Jezuici przeciwstawili się nowym trendom za pomocą obrazu. Niechętnie podejmowali teologiczne dyskusje, ale stworzyli barokową architekturę sakralną, która świadczyć miała o mocy i chwale Kościoła.
Jesuitenkirche od innych gotyckich świątyń w Lucernie wyróżnia zdobiona fasada zamknięta dwiema wieżami z cebulastymi hełmami oraz jasne kolorowe wnętrze. Świątynia ewidentnie dominuje w sylwetce tego niezwykle pięknego miasta.
Stare Miasto w Lucernie
Spod Kościoła Jezuitów proponujemy Ci udać się na spacer po Starym Mieście położonym między rzeką Reuss a murami obronnymi miasta. Wieżyczki, łuki i fasady z freskami to jego znak rozpoznawczy. Stare Miasto w Lucernie tryska historyczną ekstrawagancją. Eklektyczna architektura obejmuje budynki, które sięgają czasów średniowiecza, a liczne butiki, sklepy jubilerskie, kawiarnie i restauracje zapraszają do swoich niebanalnych wnętrz.
Do najpiękniejszych budynków na Starym Mieście należą: Pfistern Guildhouse (przy Kornmarkt 4), Hotel des Balances (przy Weinmarkt) i restauracja Fritschi (przy Sternenplatz 5). Poświęć też trochę czasu na odwiedzenie starożytnej kaplicy św. Piotra na Kapellplatz oraz Starego Ratusza w stylu włoskiego renesansu zwieńczonego bardzo typowym szwajcarskim dachem czterospadowym na Kornmarkt. Zajrzyj na plac Mühlenplatz i Weinmarkt – najbardziej malowniczy plac w całej Lucernie.
Mury miejskie (Museggmauer)
Wzdłuż północnej strony starego miasta znajduje się kolejna ciekawa atrakcja Lucerny. To Museggmauer, czyli 800 m mur obronny zbudowany w latach 1350-1408 i zwieńczony dziewięcioma wieżami w różnych stylach. Na cztery z nich tj.: Schirmerturm, Zytturm, Wacht i Männliturm możesz się wspiąć, by podziwiać przepiękne widoki na miasto, jezioro i górujący ponad Lucerną masyw Pilatusa. Spacer po Museggmauer jest darmową atrakcją, z której naprawdę warto skorzystać.
O ile w ścianę wieży Zytturm wbudowano ogromny zegar, jeden z najstarszych w Lucernie, który wybija godzinę dokładnie minutę przed wszystkimi innymi zegarami miejskimi, o tyle naszym zdaniem to wieża Männliturm ze swoimi spektakularnymi widokami jest najciekawsza. Z umieszczonej w niej na 30 m platformy widokowej rozpościerają się zapierające dech w piersi widoki na całe miasto, Jezioro Czterech Kantonów, rzekę Reuss i okoliczne alpejskie szczyty. Choć wejście na wieżę jest lekko męczące, bo do pokonania jest aż 125 pnących się ku górze stromych stopni, to widoki z góry naprawdę wynagradzają całe zmęczenie.
Nadbrzeże rzeki Reuss i promenada wzdłuż Jeziora Czterech Kantonów
Lucerna to również piękne nadbrzeże rzeki Reuss, którym można spacerować bez końca i podziwiać odbijające się w wodzie piękne fasady kamienic. To również liczący ponad 2 km deptak poprowadzony wzdłuż Jeziora Czterech Kantonów. Ten ostatni jest miejscem spotkań mieszkańców miasta. Przychodzą tu odpocząć, popływać czy spotkać się z przyjaciółmi. Przy deptaku znajdują się kawiarnie i restauracje ekskluzywnych hoteli, kasyno, cukiernia i mała lodziarnia. To świetne miejsce, by odpocząć po intensywnym zwiedzaniu lub spędzić romantyczny wieczór podczas zachodu słońca.
Jezioro Czterech Kantonów
Pozostając w temacie Jeziorze Czterech Kantonów musisz wiedzieć o ty, że jest ono czwartym największym zbiornikiem w Szwajcarii i składa się na niego wiele odnóg, które wyglądem przywołują na myśl rozgwiazdę. Nazwa jeziora wzięła się od położenia na terenie czterech szwajcarskich kantonów, choć tak naprawdę dostęp do niego ma aż pięć z nich. Jezioro Czterech Kantonów to jedna z głównych atrakcji Lucerny nie tylko ze względu na ciągnąca się wzdłuż niego i wspomnianą wyżej promenadę, przy której usadowiły się ekskluzywne hotele takie jak: Hotel Palace i Grand Hotel National Luzern. To również idealna propozycja na spędzenie niebanalnego czasu podczas rejsu statkiem po jeziorze.
Lucerna i okolice – najciekawsze atrakcje w okolicy Lucerny
W szwajcarskich górach można przebierać jak w ulęgałkach! Do wyboru jest tyle szczytów i pięknych szlaków górskich, że przejście ich wszystkich zajęłoby zapewne całe życie. Będąc w Lucernie masz do wyboru kilka ciekawych opcji na górskie jednodniowe wycieczki. W pobliżu miasta wznosi się góra Rigi zwaną „królową gór”, jest też majestatyczny Pilatus czy mniej popularny Stanserhorn, na który prowadzi futurystyczna kolejka linowa CabriO. Ciekawą opcją może być również wycieczka na Titilis słynący z Titilis Cliff Walk, czyli najwyżej położonego mostu wiszącego w Europie i Glacier Cave – tunelu pozwalającego zajrzeć w głąb lodowego serca góry. Jest również przepiękny Klewenalp!
Rigi (1797 m n.p.m.)
Rigi Kulm to bez wątpienia jedna z ciekawszych atrakcji w okolicach Lucerny. Ze szczytu Alp Zachodnich górującego nad Jeziorem Czterech Kantonów roztaczają się bowiem przepiękne widoki na 13 jezior, Alpy i zielone polany, którymi zachwycili się kiedyś Johann Wolfgang Goethe oraz Mark Twain. Podróż na Rigi jest świetną propozycją w ramach jednodniowego wypadu z Lucerny, tym bardziej że jest ona w pełni włączona w Swiss Travel Pass.
Ciekawostką jest fakt, że na Rigi w 1871r. została uruchomiona pierwsza kolejka górska w Europie. Dziś na szczyt możesz się dostać 2 kolejkami zębatymi z miejscowości Vitznau lub Arth-Goldau. Trzecia możliwość to kolejka linowa z miejscowości Weggis, z cudowną panoramą na jezioro. W okolicach góry wytyczono mnóstwo świetnie przygotowanych szlaków turystycznych o długości około 100 km! My szczególnie polecamy Ci przespacerować się jedną z dwóch tras poprowadzoną ze szczytu góry do pobliskiej stacji kolejki Rigi Staffel. Pierwsza (bardziej uczęszczana) widzie po prawej stronie torów kolejowych i rozpościerają się z niej cudowne widoki na jeziora Czterech Kantonów i Zugersee. Drugi szlak nieco dłuższy wiedzie po lewej stronie torów z zapierającymi dech w piersi widokami na Alpy i zielone polany. Po trekkingu polecamy Ci odprężającą kąpiel w termach Mineralbad & Spa Rigi Kaltbad u podnóży Rigi!
Nasza porada:
Wycieczkę na Rigi rozpocznij od krótkiej wizyty w Weggis. To słynny szwajcarski kurort, który rozkochał w sobie samego Marka Twain. Dostaniesz się do niego statkiem odpływającym z nadbrzeża tuż nieopodal dworca głównego w Lucernie. Z Weggis do Rigi Kaltbad zabierze Cię kolejka linowa z przepięknymi widokami na Jezioro Czterech Kantonów. Na Rigi Kaltbad wsiądziesz z kolei do kolejki zębatej, która poprowadzi Cię na sam szczyt Rigi Kulm. By nie powtarzać tej samej trasy w drodze powrotnej proponujemy Ci krótki trekking ze szczytu do stacji Rigi Staffel, a następnie zjazd kolejką zębatą jadącą do Vitznau. Tam złapiesz autobus, którym wrócisz do Lucerny. Wycieczka na Rigi połączona ze spacerem po Weggis, krótkim trekkingiem i wizytą w termach Mineralbad & Spa Rigi Kaltbad zajmie Ci cały dzien.
Kolejka CabriO na Stanserhorn (1898 m n.p.m.)
Kolejną świetną propozycją na zwiedzanie okolic Lucerny jest kilkugodzinny wypad na szczyt Stanserhorn (1898 m n.p.m.). Góra ta jest wyjątkowa, a to za sprawą prowadzącej na nią kolejki CabriO! Co jest w niej takiego niezwykłego? Kolejka linowa ma otwarty pokład górny z platformą widokową, z której podczas jazdy można poczuć wiatr we włosach i delektować się niezwykłymi widokami 360 stopni. Liny kolejki nie są tu zawieszone nad głowami tylko z boku kabiny, a wagoniki przemieszczają się bardzo blisko masztów wspierających konstrukcję. Jeśli ustawisz się tyłem do kierunku jazdy będziesz mieć niesamowity widok na Jezioro Czterech Kantonów.
Na Stanserhorn znajduje si ę restauracja obrotowa. Poprowadzono tu również 8 szlaków pieszych, którymi możesz m.in zejść do Kälti lub Stans (3:30h). Jeden z nich – ten najkrótszy tworzy pętlę wokół szczytu, a jego nieśpieszne przejście (30-40 min) może być świetnym uzupełnieniem wycieczki kolejką CabriO na Stanserhorn. Z góry rozpościera się przepiękny widok na jezioro, Lucernę i Alpy. Przy dobrej widoczności powierza podobno można ze szczytu zobaczyć jednocześnie trzy kraje – Szwajcarię, francuską Alzację oraz Schwarzwald w Niemczech.
Nasza porada:
Aby dostać się na Stanserhorn musisz dojechać pociągiem z Lucerny do miasta Stans. Tam drewnianą kolejką z otwartymi wagonami, która jeździ na tej trasie od 1893 roku dotrzesz do Kälti. W nim od razu przesiądziesz się do kolejki CabriO wjeżdżającej na szczyt. Tak samo jak w przypadku wycieczki na Rigi wjazd na Stanserhorn jest w pełni włączony w Swiss Travel Pass. O ile nie planujesz dłuższych trekkingów w okolicy wycieczka powinna Ci zająć około pół dnia. Po więcej informacji na temat godzin kursowania kolejki oraz cen odsyłamy na stronę Stanserhorn CabriO.
Pilatus (2137 metrów n.p.m.)
Pilatus to obowiązkowa atrakcja dla każdego, kto odwiedza Lucernę. Bez wątpienia jest to jedno z najpiękniejszych miejsc w okolicy miasta, które warto zobaczyć. Z liczącego sobie 2137 m n.p.m. szczytu rozpościerają się bajeczne widoki na Alpy i Jezioro Czterech Kantonów. Przy dobrej pogodzie ze szczytu można zobaczyć 73 alpejskie szczyty!
Według miejscowych legend Pilatus nazywano przeklętą górą, bo to właśnie tutaj w jednym z górskich jezior pochowany został Poncjusz Piłat. Wierzono, że Piłat ukazuje się tam w każdy Wielki Piątek, by obmyć ręce z krwi Chrystusa, a tego kto go zobaczył spotykała rychła śmierć. Inna z legend głosi, że Pilatus zamieszkiwany był przez smoki. Do opowieści tej nawiązuje nazwa jednego z okolicznych górskich szlaków turystycznych – Drachenweg (Szlak Smoka). Ta niezwykła góra do dziś owiana jest niezwykłą tajemniczością, którą podsycają występujące na niej mgły i spowijające ją często chmury. Koniecznie musisz ją zobaczyć! Obiecujemy Ci, że nie pożałujesz.
Jako ciekawostkę dodamy, że cały masyw Pilatusa składa się z kilku szczytów. Najwyższym z nich to Pilatus Kulm (2137 metrów n.p.m.), na szczycie, którego znajduje się hotel Pilatus Kulm Hotel, bufet i restauracja. Pozostałe to m.in. Tomlishorn (2132 m n.p.m.), Oberhaupt (2106 m n.p.m.) i Esel (2118 m n.p.m.).
Nasza porada:
Na Pilatusa możesz dostać się na dwa sposoby. Wjechać gondolą z Kriens lub kolejką zębatą Pilatusbahn z Alpnachstad. Ta ostatnia została wybudowana pod koniec XIX wieku i jest najbardziej stromą kolejką górską na świecie! Jej nachylenie wynosi aż 48 stopni. Ze swojej strony promenujemy Ci wsiąść do pociągu lub na statek odpływający z Lucerny i dojechać/ dopłynąć nim do Alpnachstad, w którym bierze swój początek kolejka Pilatusbahn. Podczas 30 minutowej przejażdżki podziwiać będziesz alpejskie łąki, strome ściany oraz wydrążone w skale tunele. Po dotarciu na Pilatus Kulm koniecznie wybierz się na krótki trekking po okolicznych szczytach masywu Pilatusa: Esel (ok.15-20 min) i Tomlishorn (ok. 30-40 min). Wycieczkę zakończ zjazdem kolejką linową do Kriens, skąd autobusem miejskim wrócisz do Lucerny. Bilet na kolejki na trasie Alpnachstad – Pilatus Kulm – Kriens to koszt 72 CHF. Ze Swiss Travel Pass taki przejazd będzie o 50% tańszy. Po więcej informacji odsyłamy cię na stronę Pilatusa.
Klewenalp Stockhütte
Jako ostatnią propozycję na jednodniowy wypad w góry z Lucerny polecamy Ci wycieczkę na Klewenalp Stockhütte. Stąd też rozpościera się nieziemski widok na Jezioro Czterech Kantonów, a widoki wcale nie są gorsze niż te z Rigi czy Pilatusa. Trasa z Klewenalp do Stockhütte jest jedną z najpopularniejszych w okolicy i jest odpowiednia dla każdego. Po podjeździe kolejką linową Beckenried-Klewenalp wygodna ścieżka piesza prowadzi Cię drogą z Klewenalp w kierunku Stafel przez romantyczne alpejskie polany do Stockhütte. Wędrówka zajmuje około 1,5 godziny. Z Stockhütte możesz następnie zjechać gondolą na dół lub wędrować dalej do Emmetten, co zajmuje około godziny. W Emmetten Postbus zabierze Cię z powrotem do Beckenried. Na Klewenalp Stockhütte znajduje się również 9-kilometrowy tor saneczkowy oraz około 40 kilometrów tras narciarskich i snowboardowych.
Nasza porada:
Klewenalp Stockhütte do miasteczka Emmetten możesz też zjechać na specjalnych rowerach, które wypożyczysz na stacji gondoli Stockhütte – Emmeten. To naprawdę niesamowita przygoda, którą polecamy ogromnie! Koszt wypożyczenia takiego roweru to ok. 60-70 PLN.
Lucerna i okolice – informacje praktyczne
Jak przemieszczać po Lucernie i okolicy
Pieszo
Lucernę bez problemu zwiedzisz na piechotę. Odległości pomiędzy wymienionymi przez nas atrakcjami miasta są naprawdę niewielkie. W ciągu kilku godzin powinieneś być w stanie zobaczyć je wszystkie.
Pociąg
Jeśli planujesz zostać w Lucernie dłużej i masz w planach odwiedzić Pilatus, Rigi czy Stanserhorn to bez problemu dostaniesz się do nich koleją. Szwajcarzy są mistrzami wszystkiego co jeździ po torach. Pociągi dojeżdżają praktycznie wszędzie, są bardzo przyjemne, czyste i co najważniejsze punktualne. Podróż nimi to prawdziwa przyjemność, tym bardziej, że z ich okiem rozpościerają się przecudne widoki. Dworzec kolejowy w Lucernie znajduje się w samym centrum miasta.
Statek
Alternatywą dla pociągu mogą być statki, które regularnie pływają po Jeziorze Czterech Kantonów. Możesz się takim statkiem wybrać na rejs wokół jeziora lub wykorzystać go jako środek transportu na górę Rigi czy Pilatus. Statki regularnie odpływają z nadbrzeża tuż nieopodal dworca głównego w Lucernie i są świetną okazją do podziwiania pięknych widoków.
Autobus
Trzecią możliwością są świetne połączenia autobusowe. Autobusem wygodnie możesz przemieszczać się po miejscowościach wokół jeziora.
Swiss Travel Pass
Jeśli zamierzasz przemieszczać się dużo po Szwajcarii to warto rozważyć kupno tzw. Swiss Travel Pass. W jego ramach możesz bez limitu korzystać z komunikacji publicznej w Szwajcarii (pociągi, autobusy, wyciągi górskie – zniżka 50%). W ramach Swiss Travel Pass masz również darmowy wstęp do ok. 500 muzeów i atrakcji turystycznych oraz liczne zniżki. Posiadacze Swiss Travel Pass mogą też korzystać ze zniżek na wypożyczenie rowerów na stacjach kolejowych.
Swiss Travel Pass dostępny jest na: 3, 4, 8 lub 15 dni na I i II klasę. Po więcej informacji na temat Swiss Travel Pass odsyłamy Cię na oficjalną stronę. Będąc w temacie szwajcarskich kolei nie możemy nie wspomnieć o darmowej aplikacji SBB. Warto ją zainstalować w swoim telefonie, bo oprócz państwowych kolei (SBB/FSS/CFF) zintegrowana jest także z lokalnym ruchem autobusów i kolejek. Można w niej na bieżąco wyszukać połączenia ze stacji do stacji i do konkretnego celu.
Noclegi w Lucernie
Nie będziemy ukrywać, że Szwajcaria jest droga. Dotyczy to również noclegów. W Lucernie znajduje się mnóstwo hoteli o różnym standardzie. Są hotele luksusowe jak: Hotel Palace, Grand Hotel National Luzern czy hotel Château Gütsch, mieszczący się w XIX-wiecznym pałacu na wzgórzach Lucerny. Są też miejsca noclegowe z niższej półki cenowej. Ze swojej strony polecamy Ci piękną willę The Bed + Breakfast oddaloną nieco dalej od centrum Lucerny – 20 min spacerem od Starego Miasta. Willa otoczona jest zacisznym ogrodem, który jest doskonałym miejscem na relaks po dniu wypełnionym zwiedzaniem.
Kolejnym ciekawym miejscem na nocleg jest Barabas Luzern. Uwaga – jest to hotel, który mieści się w odnowionym w 2018 roku budynku dawnego więzienia i oferuje niewielkie pokoje z łazienką. Dawne cele więźniów zostały zachowane w pierwotnej formie. To idealny pomysł na niebanalny nocleg w Lucernie!
Restauracje w Lucernie
Polecamy sieć restauracji Wege Tibits (na dworcu w Lucernie – góry poziom nad peronami). Jest to restauracja wegetariańska z daniami na wagę i przystępnymi cenami. Można w niej zjeść na miejscu bądź wziąć jedzenie na wynos. W Szwajcarii są dwie największe sieci sklepów Coop i Migros. Tam często można też kupić smaczny i tani posiłek. Wodę można pić z fontann lub specjalnych kraników z wodą pitną rozmieszczonych w mieście (jeden jest tuż koło dworca). Stołowanie się w restauracjach w Szwajcarii jest drogie.
Nasza podróż do Szwajcarii odbyła się dzięki zaproszeniu Switzerland Tourism. Nie miało to jednak żadnego wpływu na nasze opinie zawarte w tym tekście.