W samym sercu Polski tuż nieopodal Łodzi położone jest małe miasteczko Uniejów. Do niedawna życie płynęło w nim sennie, nader spokojnie i skromnie, a położoną w zakolu rzeki Warty niewielką miejscowość nie odwiedzało zbyt wielu turystów. Wszystko zmieniło się, gdy przypadkowo natknięto się w Uniejowie na wody geotermalne. Ich odkrycie i wykorzystanie przekształciło to zapomniane miasteczko w cieszące się ogromną popularnością pierwsze w Polsce uzdrowisko termalne. Na weekend w Uniejowie przyjeżdżają turyści z całego kraju. Zaprasza w swe progi również i Ciebie! Oprócz gorących kąpieli w nowoczesnych Termach Uniejów, czeka tam tradycja i bogata historia miasta. Okazały Zamek Arcybiskupów Gnieźnieńskich z przylegającym do niego Parkiem Zamkowym czy zabytkowa kolegiata w centrum historycznego Rynku to tylko niektóre z miejscowych atrakcji. My ze swojej strony dorzucimy jeszcze jedną – niezwykłą Zagrodę Młynarską. Miejsce, w którym odpoczniesz od zgiełku, rutyny dnia codziennego i fantastycznie wypoczniesz.
Ten tekst jest jednym z serii 4 artykułów dotyczących laureatów w konkursie #NaWsiNajlepiej zorganizowanym przez Polską Organizację Turystyczną:
- Sielsko i anielsko w Górach Świętokrzyskich, Osada Średniowieczna – II miejsce w kategorii – Oferta wypoczynkowa turystyki wiejskiej
- Zagroda Młynarska w Uniejowie – III miejsce w kategorii – Oferta wypoczynkowa turystyki wiejskiej
- Szlak kulinarny „Kaliskie Smaki” – III miejsce w kategorii – Oferta szlaków kulinarnych na terenach wiejskich
- Agroturystyka Polesie – II miejsce w kategorii – Wypoczynek na wsi
Uniejów- najciekawsze atrakcje uzdrowiska
I. Zagroda Młynarska
Zagroda Młynarska w Uniejowie to żyjący skansen. Nie ma nic wspólnego z żadnym ze swych nudnych kolegów tak licznie rozsianych po całej Polsce. Już z daleka drogę do zagrody wyznaczają skrzydła dwóch zabytkowych, drewnianych wiatraków. To właśnie od jednego z nich wszystko się zaczęło. Przeznaczony do rozbiórki pierwszy koźlak przywędrował do Uniejowa ze wsi Zbylczyce. Dzięki ogromnej pasji Filipa Tomaszewskiego (kustosza, miłośnika wiatraków i projektanta Zagrody) oraz wsparciu ze strony uniejowskiego samorządu udało się go ocalić – odbudować i przywrócić mu pierwotny wygląd. Stał się też bodźcem do stworzenia obecnej Zagrody Młynarskiej.
Do koźlaka ze Zbylczyc wkrótce dołączył drugi wiatrak z Chorzepina. Skansen wzbogacił się także o zabytkowy drewniany dwór z lat 80-tych XIX wieku przeniesiony z miejscowości Nagórki, budynek inwentarski z Uniejowa, chałupę ze Skotnik oraz kopię stodoły z Besiekier. Budynki w Zagrodzie odzyskały drugie życie i otrzymały nowe funkcje. Niektóre z nich zrekonstruowano z wykorzystaniem miejscowego surowca tzw. „białego kamienia”. Zagroda Młynarska to naszym zdaniem wyjątkowa atrakcja w Uniejowie, której nie możesz pominąć. Ugości Cię, zabawi, smacznie nakarmi i wygodnie przenocuje.
Zabawi
Pewnie zastanawiasz się co takiego interesującego można robić w skansenie? Już spieszymy z odpowiedzią. W Zagrodzie Młynarskiej w Uniejowie oprócz spaceru połączonego ze zwiedzaniem chałupy, uroczego drewnianego dworku czy stajni możesz też zajrzeć do wnętrza zabytkowego wiatraka ze Zbylczyc. Przy okazji zwiedzania kustosz oprowadzi Cię po jego trzech kondygnacjach – dolnej stabilizującej konstrukcję kozła i dwóch wyższych przeznaczonych do produkcji mąki. Zapozna Cię ze wszystkimi smaczkami związanymi z funkcjonowaniem tego najstarszego i najbardziej prymitywnego europejskiego wiatraka. Pod jego czujnym okiem weźmiesz udział w procesie produkcji mąki żytniej, a jeśli bardzo go poprosisz być może dodatkowo wiatrakiem zakręci. Tuż obok koźlaka działa w sezonie letnim Wioska Indiańska, w której możesz zapoznać się z kulturą Indian Ameryki Północnej.
Aby urozmaicić pobyt w Zagrodzie, własnoręcznie upiec podpłomyki oraz dowiedzieć się czegoś więcej o życiu na dawnej wsi, możesz wziąć udział w warsztatach tematycznych, np.: „Abecadło o chlebie”, „Zabytkowy wiatrak koźlak”, „Tajemniczy świat wiatraków” oraz „Każde miejsce opowiada swoją historię – rzecz o dziedzictwie wiejskim”.
Jakby tego było mało w pochodzącej z XIX wieku stodole możesz obejrzeć dawne pojazdy konne i narzędzia gospodarskie. Zagroda organizuje także przejażdżki bryczką oraz w siodle. Ze swojej strony proponujemy Ci wycieczkę do pobliskiego Spycimierza. To niezapomniane przeżycie! Wieś słynie w całej Polsce z ponad dwustuletniej tradycji układania kwietnych dywanów na dwukilometrowym szlaku procesji w czasie Bożego Ciała. Tradycja ta została wpisana w 2018 r. na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Jest też najbardziej zakręconą wioską w Polsce. W labiryncie jej małych uliczek nie jeden z GPS-em się pogubił!
Doskonałą propozycją na weekend w Uniejowie jest także wypożyczenie roweru w Zagrodzie (jedyna wypożyczalnia jednośladów w mieście) i udanie się nim na przejażdżkę po okolicy. Na trasie od Zagrody Młynarskiej prowadzącej wzdłuż rzeki Warty miniesz Termy Uniejów, Park Zamkowy z pomnikiem Białej Damy, Zamek Arcybiskupów Gnieźnieńskich i Dom Pracy Twórczej. Tuż za tym ostatnim „Kładką Miłości” zawieszoną nad Wartą dostaniesz się na uniejowski Rynek z mieszczącą się na jego ścianie zabytkową kolegiatą. Jeśli będziesz miał czas podjedź pod Dworek Szlachecki na ulicy Targowej i pobliską Geotermię Uniejów, dzięki której miasto rozkwitło, ponieważ to właśnie tutaj z głębi ziemi wydobywana jest woda geotermalna – wielkie bogactwo Uniejowa.
Smacznie nakarmi
Zagroda Młynarska w Uniejowie to nie tylko zabytkowe obiekty. To również smak babcinej kuchni i prawdziwego wiejskiego chleba. W drewnianej, krytej strzechą bielonej chałupce mieści się karczma serwująca regionalne i domowe potrawy. Jej sercem jest stary oryginalny piec służący do wypieku pieczywa, a na strychu tradycyjna wędzarnia. W karczmie nie ma stałego menu. Codziennie serwowane są tam inne dania w postaci szwedzkiego stołu oparte na sezonowych, lokalnych i świeżych produktach. Osobiście kosztowaliśmy w karczmie zupy z białych warzyw i pieczonego uda z kaczki z burakami. Dania w połączeniu z klimatycznym wystrojem wnętrz starej wiejskiej chałupy smakowały wyśmienicie. Naszym zdaniem nie ma lepszego miejsca w Uniejowie do skosztowania regionalnych potraw niż karczma w Zagrodzie Młynarskiej.
W Zagrodzie można ponadto kupić lokalne produkty, takie jak: miód z okolicznych pasiek, Ogórki Termalne z Uniejowa, kwas chlebowy, wiejski chleb, wino ekologiczne, domowe nalewki, wędliny, a także kosmetyki na bazie uniejowskiej wody termalnej.
Wygodnie przenocuje
To nie koniec atrakcji. Na koniec wisienka na torcie. W skansenie można przenocować. I to nie byle gdzie, bo w starym oryginalnym wiatraku z Chorzepina! Zapach drewna, olbrzymie koło napędowe koźlaka zawieszone nad wygodnym łóżkiem, małe okienka wpuszczające do wnętrza ciepłe promienie słońca o poranku, antresola pod dachem z gwiazdami na wyciągniecie ręki, rozkosznie skrzypiące drewniane schodki, spokój i cisza. Czyż nie brzmi zachęcająco?
Naprawdę jest BOSKO, musisz nam uwierzyć na słowo. W tak oryginalnym miejscu do tej pory jeszcze nie nocowaliśmy. Miejsca w wiatraku jest mnóstwo. Oprócz szerokiego łóżka dla dwojga są jeszcze dwa pojedyncze łóżka na pierwszej kondygnacji wiatraka i 2 kolejne na antresoli. Pewnie interesuje Cię koszt takiego nietypowego noclegu? Za nocleg w wiatraku zapłacisz 290zł/2 os.
Wiatrak to nie jedyne miejsce noclegowe na terenie zagrody. Pozostałe pokoje dla gości znajdują się w uroczym, drewnianym dworku pochodzącym z lat 80. XIX w. Zdjęcia pokoi i cennik noclegów znajdziesz na oficjalnej stronie Zagrody Młynarskiej. Co niezmiernie ważne – w cenę noclegu w Zagrodzie Młynarskiej wliczone jest śniadanie serwowane w karczmie, parking i pobyt w kompleksie termalno-basenowym “Termy Uniejów” dla każdego z gości. Czyż nie brzmi cudownie?
Uniejów – pozostałe ciekawe atrakcje
II. Kompleks termalno-basenowy “Termy Uniejów”
Termy to bezsprzecznie największa atrakcja Uniejowa. Przez cały rok można w nich korzystać z podgrzewanych basenów solankowych, basenów rekreacyjnych z masażami, wyspy z jacuzzi czy basenów dla dzieci wyposażonych w zjeżdżalnie i brodziki. Wszystkie one znajdują się na zewnątrz, pod gołym niebem. Dodatkowo pod dachem kompleksu zlokalizowane są: basen rekreacyjny, solankowo- uzdrowiskowy, tężnia oraz bogato wyposażone saunarium z aromatyczną łaźnią i komorą śnieżną. Na terenie kompleksu funkcjonuje również restauracja.
Woda geotermalna w Termach Uniejów wydobywana jest z głębokości około 2 km i zawiera mnóstwo cennych składników mineralnych: chlorek sodu, fluor, magnez, jod, siarkę i kwas metakrzemowy. Służy aktywnemu wypoczynkowi i regeneracji. Niestety musisz się liczyć z tym, że w weekend do term ustawia się naprawdę długa kolejka. Osobiście proponujemy Ci kąpiel w termach w godzinach wieczornych (około godziny 20:00), kiedy ludzi jest tam zdecydowanie mniej. Wyjątkowe wrażenia gwarantuje też kąpiel w gorących basenach termalnych w jesienno-zimowej scenerii, szczególnie gdy na zewnątrz mróz i śnieg, a w wodzie błogie ciepło.
Aktualne ceny biletów do Term Uniejów oraz godziny otwarcia znajdziesz na oficjalnej stronie kompleksu. Po kąpieli zajrzyj również do Klubu Nautilus znajdującego się w podziemiach term. Znajdziesz w nim pizzerie, klub muzyczny i kręgielnię.
III. Zamek Arcybiskupów Gnieźnieńskich
Weekend w Uniejowie nie byłby kompletny bez wizyty w Zamku Arcybiskupów Gnieźnieńskich i przylegającym do niego zachwycającym Parku Zamkowym. Pierwotnie rezydencja została wzniesiona jako zamek obronny i służyła jako miejsce zjazdów duchowieństwa i synodów diecezjalnych. Z czasem budowlę strawił pożar, a dwie dekady później, podczas potopu szwedzkiego, całkowicie popadła w ruinę. Obecny wygląd zamku oraz istnienie otaczającego go parku w stylu angielskim Uniejów zawdzięcza Aleksandrowi Tollowi. Przekształcił on budowlę w swoją letnią rezydencję. Obecnie do zwiedzania udostępniony jest dziedziniec zamkowy oraz baszta. Z przewodnikiem możesz też wybrać się do zamkowych lochów. Zamek pełni również funkcje reprezentacyjne – w Sali Rycerskiej i innych zabytkowych pomieszczeniach odbywają się konferencje, spotkania biznesowe i wydarzenia kulturalne. Ponadto w obiekcie działa restauracja i hotel oferujący noclegi w średniowiecznych komnatach.
Obowiązkowym punktem jest również wizyta w otaczającym zamek przepięknym Parku Zamkowym. Na jego terenie wyznaczono ścieżkę edukacyjną zatytułowaną „Uniejów Uzdrowisko Termalne przyjazne przyrodzie” z kilkoma przystankami w formie tablic przedstawiających największe atrakcje i walory turystyczne gminy Uniejów. Ze swojej strony szczególnie polecamy Ci spacer po Alei Grabowej, z którą związana jest jedna z legend dotycząca uniejowskiej Białej Damy. To prawdopodobnie duch Hrabiny Toll, która tak mocno ukochała swe ogrody, że nawet po śmierci przechadza się nocami po parku i dogląda swego zielonego królestwa.
IV. Dom Pracy Twórczej
Tuż obok Zamku Arcybiskupów Gnieźnieńskich w miejscu byłego kina „Ustronie” mieści się kolejne interesujące miejsce. To Dom Pracy Twórczej. Jest on kulturalno-artystycznym sercem Uniejowa. Dzięki współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Łodzi odbywają się w nim plenery malarskie, warsztaty artystyczne oraz wystawy fotografii i obrazów.
V. Rynek w Uniejowie
Zadbany i ukwiecony Rynek to centralny plac i serce Uniejowa. Dostaniesz się do niego z zamku tzw. “Kładką Miłości” zawieszoną nad Wartą. Można z niej podziwiać całą dolinę rzeki Warty oraz jedną z dwóch fontann termalnych w mieście – „Armatki”. Uniejowski Rynek to miejsce handlu, spotkań, rozmów i najważniejszych uroczystości. Liczne ławeczki sprzyjają spędzaniu tutaj wolnego czasu.
Choć na Rynku w Uniejowie nie ma Ratusza, zachował się tam dawny średniowieczny układ urbanistyczny ulic. W centralnej części rynku widnieje pomnik upamiętniający obronę przeprawy przez Wartę z 1939 roku, a wzrok szczególnie przyciąga wolnostojąca, 25-metrowa, neobarokowa dzwonnica, pełniąca funkcję zegara. Na skwerze pełnym zieleni przy Rynku znajduje się druga z termalnych fontann, tym razem w formie głazu, po którym spływa parująca woda geotermalna o temperaturze blisko 70 stopni.
VI. Zabytkowa kolegiata
Tuż obok Rynku i dzwonnicy wznosi się gotycka kolegiata pw. Wniebowzięcia NMP. Jej fundatorem był arcybiskup Jarosław Bogoria Skotnicki – ten sam, który ufundował zamek. Kolegiaty nie oszczędzały pożary i wojny. W wyniku działań wojennych 1939 roku kościół uległ poważnym uszkodzeniom: został spalony dach i zawalony szczyt zachodni wraz ze sklepieniem. Zaraz po wojnie odbudowano go, a w 1958 roku wymalowano. Jego największym skarbem jest gotyckie prezbiterium z XIV w. oraz ołtarze boczne z XVII w., a także zabytkowe polichromie na ścianach świątyni.
W kaplicy św. Bogumiła znajduje się cenny sarkofag wraz ze zrekonstruowaną konfesją. Na tumbie wykonanej z czarnego marmuru spoczywa rzeźba św. Bogumiła wylana z brązu. Sarkofag pochodzi z 1666 r. i powstał w Gdańsku. W kolegiacie przechowywane są również relikwie św. Bogumiła, Arcybiskupa Gnieźnieńskiego i pustelnika: część w sarkofagu, malutka cząstka kości w monstrancji i głowa w hermie relikwiarzowej. Jako ciekawostkę dodamy jeszcze, że wszystkie kościoły ufundowane przez arcybiskupa Bogorię Skotnickiego, w tym uniejowska kolegiata, mają wejścia nie od przodu, a wyjątkowo z boku.
Informacje praktyczne dotyczące Zagrody Młynarskiej w Uniejowie:
- Zagroda Młynarska mieści się przy ul. abp. Jakuba Świnki 1, około 900 metrów od Term Uniejów
- Jej zwiedzanie jest darmowe. Za wycieczkę po wiatraku oraz wynajęcie bryczki lub rowerów trzeba dodatkowo zapłacić
- Rezerwacja miejsc noclegowych w Zagrodzie Młynarskiej odbywa się pod numerem tel.: 506 090 199 lub e-mail: [email protected]
- Oficjalna strona Zagrody Młynarskiej w Uniejowie
- Film promocyjny pt. „Gmina Uniejów – uzdrowisko termalne w sercu Polski”
Artykuł powstał we współpracy z Polską Organizacją Turystyczną
w ramach konkursu #NaWsiNajlepiej
