Poczuj zapach siana, gorące słońce i uczucie beztroski. Wróć pamięcią do dziecięcych zabaw w sadzie, jazdy rowerem po ukwieconych łąkach i kąpieli w nurcie srebrzystej rzeki. Sięgnij na nowo po dziecięcy uśmiech i cudowne momenty. Poczuj mokrą trawę pod stopami i zapach porannej rosy. Odtwórz w pamięci smak soczystych papierówek prosto z drzewa, lepkiego miodu z ula, ciepłego mleka od krowy i obłędnych babcinych drożdżówek. Cofnij się w czasie i jeszcze raz doświadcz namiastki beztroskiego dzieciństwa na wsi. Zapraszamy Cię na Ponidzie w województwie świętokrzyskim, gdzie czas się zatrzymał. Gdzie wieś nadal pachnie jak dawnej i wciąż kultywowane są stare tradycje i zwyczaje. Gdzie regionalne smaki Ponidzia zebrane w projekt „Ponidziańskim Duktem” pielęgnowane są od pokoleń. Gdzie jest sielsko, anielsko, a cisza i spokój oraz przecudne krajobrazy na malownicze pagórki i kręcącą wstęgi rzekę Nidą sprawią, że Twoje wspomnienia z dzieciństwa powrócą!
Spis treści
Regionalne smaki Ponidzia
Ponidzie winem płynące – Winnica Złota Wieś
Ponidzie to równiny, pagórki i lessowe wąwozy. Falujące po horyzont mozaiki pól uprawnych, soczyście zielone od ozimy wiosną, żółte od rzepaku, latem czerwone od maków i złociste od łanów zboża. To trochę taka mieszka włoskiej Toskanii i czeskich Moraw. A skoro już takie porównania to zapewne Cię zaskoczymy, że na Ponidziu w województwie świętokrzyskim prężnie działają najprawdziwsze w świecie winnice, które absolutnie nie odbiegają od tych toskańskich czy morawskich winiarni.
Enoturystyka, czyli turystyka winiarska polegająca na odwiedzaniu miejsc upraw winorośli i poznawaniu ich szeroko pojętej kultury, której motywem przewodnim jest wino rozwija się także w tym regionie. Dojrzewające tu w pełnym słońcu winogrona swoje niezwykłe walory smakowe zawdzięczają bogatym glebom i ogromnej pasji ludzi, którzy je pielęgnują!
Pierwszym niezwykłym miejscem na kulinarnej mapie Ponidzia, do którego chcemy Cię zabrać jest Winnica „Złota Wieś”. To oaza spokoju, zapierających dech w piersiach ponidziańskich pagórków i pysznego wina. Jej właściciele Ewelina i Marcin Ptak pierwsze nasadzenia we wsi Złota zrobili w 2018 r. Z pomocą rodziny posadzili tu wtedy cztery szczepy winogron: Muscaris, Riesling, Hibernal i Cabernet Cortis. Jak mówi Ewelina wszystko zaczęło się od wierszy Adama Ochwanowskiego – ponidziańskiego wieszcza opisującego walory Doliny Nidy. Była nimi tak zauroczona, że sama dostrzegła potencjał w miejscu, w którym się wychowała. Z miłości do Ponidzia i z pasji do win właściciele winnicy z ogromną determinacją przez wiele lat zdobywali wiedzę na temat uprawy winorośli, technologii produkcji i przygotowania winnego trunku. Walczyli o to, aby ziścić swoje największe marzenie w miejscu, które kochają ponad życie. Udało się! W 2020 roku po raz pierwszy zabutelkowali wino, a teraz dzielą się swoją miłością do regionu i tym niezwykłym przedsięwzięciem, by każdy kto do nich przyjedzie czuł się jak w domu. Wiersze Adama Ochwanowskiego o Dolinie Nidy są nadal nieodzownym elementem ich winnicy. Znajdziesz je na każdej butelce wina.
Degustacja win w Winnicy Złota Wieś odbywa się na przepięknej werandzie z zapierającym dech w piersiach widokiem na równiutkie rzędy winorośli i ponidziańskie pagórki majaczące w oddali. Obejmuje 4 rodzaje wina, deskę lokalnych serów, chleb z domowego wypieku, olej tłoczony na zimno, miód od lokalnych producentów oraz wodę. Degustacja połączona jest ze zwiedzaniem winnicy oraz pobliskiej winiarni, piwnicy z winami i prelekcji. Podczas tej ostatniej Ewelina i Marcin opowiedzą Ci o procesie produkcji ich wina. Już na samo powitanie poczęstują Cię lampką wytwornego czerwonego trunku, przy której dowiesz się m.in., że maceracja czerwonego wina trwa ok 2 tygodnie. W przypadku wina różowego jest to zaledwie 3-5 min, a drożdże winiarskie to pilnie strzeżony sekret każdej winiarni!
Winnica Złota Wieś organizuje także spotkania integracyjne, wieczory panieńskie, urodziny, ogniska i inne uroczystości. Możesz tam także przyjechać, po to, aby tak po prostu odpocząć na łonie pięknej natury z dala od zgiełku wielkiego miasta. Za zgodą właścicieli w winnicy możesz spędzić noc w swoim namiocie lub kamperze. Tuż obok nowoczesnego budynku, w którym odbywają się degustacje znajduje się zaplecze sanitarne (prysznic, toalety) i już wkrótce będzie tam można wynająć mały pokoik na poddaszu z obłędnym widokiem na zapierającą dech w piersiach okolicę. My już zaklepaliśmy pierwszy dostępny termin!
Winnica Złota Wieś – informacje praktyczne
- Strona internetowa
- Adres: ul. Łąkowa 21, 28-425 Złota, woj. świętokrzyskie (Winnica Złota Wieś działa pod dwoma adresami. Na ulicy Łąkowej znajduje się winiarnia i to od tego miejsca zaczyna się zwiedzanie. Później następuje przejazd do pobliskiej winnicy na degustację.)
- Kontakt: [email protected] , tel. 502 225 329 (Ewelina Ptak) lub 504 086 713 (Marcin Ptak)
- Obecnie na zboczu winnicy rośnie siedem szczepów winogron
- Degustacja 4 rodzajów wina połączona ze zwiedzaniem winnicy i pobliskiej winiarni to koszt 50 PLN/os.
- Degustacje odbywają się od maja do listopada w soboty (godz.: 13:00, 15:00 i 17:00) oraz w niedziele o godz. 13:00 i 15:00. Konieczność wcześniejszej rezerwacji telefonicznej
- Sklepik z winami i wyrobami lokalnych producentów czynny jest codziennie przy ul. Łąkowej 21, 28-425 Złota
- Wina możesz też kupić przez sklep internetowy
Regionalne smaki Ponidzia – Ponidziańskim Duktem
Ponidzie sadem pachnące – Farma Zdrowia Jabusko.pl
Ponidzie to nie tylko dojrzewające w słońcu winorośle. To także jabłka prosto z drzewa, soki wyciskane ze świeżych owoców, miody pachnące łąką i prozdrowotne oleje tłoczone na zimno. Lokalni producenci zdrowej żywności stworzyli tu fantastyczny projekt pod nazwą „Ponidziańskim Duktem”, gdzie w jeden dzień poznasz pracę sadownika, pszczelarza i olejarza. W każdym obiekcie spróbujesz, jak smakują regionalne smaki Ponidzia i wspomnieniami wrócisz do czasów dzieciństwa.
Kulinarną podróż Ponidziańskim Duktem proponujemy rozpocząć od tryskającej zdrowiem Farmy Zdrowia Jabusko.pl we wsi Pęczelice. Jej właściciel Jurek Misch – promotor zdrowej żywności i wszystkiego co świeże i naturalne oprowadzi Cię po swoim sadzie pełnym smaków, zapachów i kolorów. Obiecujemy Ci, że między pachnącymi jabłonkami i soczystymi śliwami przeniesiesz się do czasów beztroskiego dzieciństwa. Podążając ścieżką zmysłów połączoną z edukacyjną ścieżką botaniczną odkryjesz moc jaką kryje w sobie ponidziańska natura. Na Farmie Zdrowia dowiesz się wielu interesujących faktów na temat rosnących tu owoców w tym cudownych właściwościach rokitnika określanego mianem superfoods. Oprócz wartości takiej jak smak i aromat posiada on cenne dla organizmu człowiek składniki m.in. witaminy, sole mineralne, antyoksydanty i wiele innych związków biologicznie aktywnych.
W pachnącym sadzie przypomnisz też sobie jak smakują jabłka zrywane prosto z drzewa. Ta mała, prosta i soczysta przyjemność będzie zaledwie preludium do kolejnych rozkoszy dla Twojego podniebienia. Relaks w leżaku z niezwykłą panoramą na ponidziańskie krajobrazy umili Ci pijalnia soków w samym sercu sadu połączona z degustacją tłoczonego na zimno soku NoToSzOK. Wystarczy tylko jeden łyk tego cudownego owocowego napoju, aby wspomnienia z wiejskich wakacji u dziadków odżyły!
Farma Zdrowia Jabusko.pl to miejsce, w którym stawia się na wysoką jakość upraw, superfoods, ekologiczne owoce i wytwarzane z nich produkty pozwalające zachować zdrowie i witalność. Co roku na początku czerwca organizowane są tutaj tzw. „Kuracje Czereśniowe”, podczas których sam zbierasz owoce, które zabierasz później ze sobą do domu. Jakby tego było mało fotografowie przyjeżdżają tu na plenery foto, w tym sesje ślubne i narzeczeńskie, bo zdaniem wielu i naszym również jest to jeden z najpiękniejszych sadów owocowych w Polsce! Położony w malowniczym plenerze na wzgórzu z zapierającymi dech w piersiach widokami na świętokrzyską Toskanię daje wytchnienie od wszelkich zmartwień i trosk. Jest podróżą wstecz do beztroskiego dzieciństwa pełnego zdrowych i naturalnych produktów.
Farma Zdrowia Jabusko.pl – informacje praktyczne
- Strona internetowa
- Adres: Pęczelice k. Buska-Zdroju
- Kontakt: [email protected], tel. 884 254 818
- Zwiedzanie sadu oraz degustacje w sadzie odbywają się po uprzednim kontakcie telefonicznym
- Firmowy sklep oraz pijalnia soków na co dzień znajdują się pod adresem: ul. Mała 5 w Kielcach
- Produkty z Farmy Zdrowia możesz też kupić przez sklep internetowy
Ponidzie miodem płynące – Pasieka Pęczelice Janusz Gębicz
Wizyta na Farmie Zdrowia Jabusko.pl w Pęczelicach to nie koniec ponidziańskich atrakcji! Z sadu odbierze Cię Pan Janusz Gębicz i wprowadzi do położonego tuż nieopodal zachwycającego świata pszczół. Założysz kapelusz z siatką, otrzymasz podkurzacz pasieczny i zajrzysz do niezwykłego królestwa tych małych pracowitych owadów.
W Pasiece Pęczelice dowiesz się jak zbudowany jest ul, ile można mieć miodu z jednego ula i ile kosztuje jego utrzymanie. Pan Janusz pokaże Ci jak odróżnić robotnicę od trutnia i gdzie ukrywa się królowa matka. Już teraz możemy Ci zdradzić, że królowa jest specjalnie oznakowana kropeczką na tułowiu. Jest większa od pozostałych pszczół i pełni głównie funkcje rozrodcze. Z jej jaj mogą powstać wszystkie 3 kasty pszczół: królowe, robotnice i trutnie. Co niezwykłe i zaskakujące zarazem to to, że pszczoły są w stanie stwierdzić, kiedy umrze ich królowa. Przestają wtedy czuć jej feromony. Pszczoły miodne dzielą się z kolei pracą ze względu na swój wiek. Te najmłodsze spędzają swój czas czyszcząc plastry, w których się urodziły i zapewniają ciepło pozostałemu potomstwu. Nieco starsze karmią larwy. 12-17 dniowe pszczoły produkują wosk, budują plastry, przenoszą pożywienie i przygotowują innym obowiązki, by te w wielu 18-21 dni mogły pełnić funkcję wartowniczek i chronić wejścia do ula. Najstarsze owady są najbardziej pracowite. Aż do swojej śmierci latają i zbierają pyłki, nektar i wodę.
Czy warto obawiać się pszczół Pana Janusza? Zdecydowanie nie! Są one niezwykle pozytywnie nastawione do odwiedzających i produkują najsmaczniejszy na świecie miód. Idziemy o zakład, że nigdy nie próbowałeś miodu prosto z ula. Wiedź o tym, że Twoje podniebienie oszaleje z zachwytu już po pierwszym kontakcie z tym słodziutkim, lepkim i ciepłym produktem bez ulepszaczy, dodatków i całego tego byle czego, które na co dzień jemy.
Pasieka Pęczelice Janusz Gębicz – informacje praktyczne
- Strona internetowa
- Adres: Pęczelice 13, k. Buska-Zdroju
- Kontakt: 609 490 309
- Zwiedzanie uli oraz degustacja miodu odbywają się po uprzednim kontakcie telefonicznym z Panem Januszem lub Panem Jurkiem z Farmy Zdrowia Jabusko.pl
- Miody z Pasieki Pana Janusza możesz zakupić na miejscu lub poprosić o wysyłkę na wskazany adres.
Ponidzie rzepakiem kwitnące – Olejarnia Zagłoby
Wizytę Ponidziańskim Duktem proponujemy zakończyć w Olejarni Zagłoby. Pan Mariusz Roszkowski z Mikułowic nie uprawia wprawdzie rzepaku, ale w swoim podwórku schował inny cenny skarb z nim związany! Pokaże Ci on swoją niewielką, ale tryskającą naturą i zdrowiem manufakturę olejów. Opowie Ci o tradycyjnym olejarstwie w Polsce i roślinach oleistych Ponidzia, zaprezentuje tłoczenie oleju rzepakowego z użyciem zabytkowej prasy z XIX w. i zaprosi na degustację olei jadalnych.
Koniecznie spróbuj tego z rzepaku, czarnuszki, musztardowego i z orzechów laskowych. Są obłędne! Oleje tłoczone tradycyjną metodą są nierafinowane i niefiltrowane przez co zachowują wszystkie właściwości zdrowotne. Takich miejsc jak Olejarnia Zagłoby jest w Polsce naprawdę niewiele. Miejsc, które stawiają na naturalność, smak i zdrowie. Bogate w antyutleniacze, witaminy, kwasy Omega3 i Omega6 oraz inne cenne składniki pozwalają zredukować poziom złego cholesterolu i chronią przed wieloma chorobami cywilizacyjnymi. Spożywa się je na zimno. Są doskonałym dodatkiem do sałatek, dipów, sosów czy śledzi.
Olejarnia Zagłoby- informacje praktyczne
- Strona internetowa
- Adres: Mikułowice 336, 28-100 Busko-Zdrój
- Kontakt: olejarnia zagł[email protected] tel. 791 632 390
- Zwiedzanie olejarni oraz degustacja odbywają się po uprzednim kontakcie telefonicznym z Panem Mariuszem
- Na miejscu znajduje się sklepik z olejami i lokalnymi produktami
- Produkty możesz też zakupić przez sklep internetowy
- Dodatkowo organizatorami wycieczek do Olejarni Zagłoby są: Ponidzie Tour (tel. 606 798 776), Słoneczny Ekspres (tel.604 509 839) i Ekoponidzie (tel. 606 538 252)
Ponidzie ma też swoją naturalną wodę mineralną wydobywaną z geologicznie czystych warstw w ścisłej strefie uzdrowiskowej Buska-Zdroju, położonej w sąsiedztwie Szanieckiego Parku Krajobrazowego. Jest nią smaczna i zdrowa Buskowianka!
Buskowianka-Zdrój to woda mineralna wydobywana od 60 lat z buskich źródeł. Zaliczana jest do wód średniozmineralizowanych o ogólnej mineralizacji ok. 800 mg/l. W swoim składzie zawiera między innymi magnez, potas, wapń, sód, chlorki, wodorowęglan oraz siarczany. Doskonale gasi pragnienie oraz uzupełnia gospodarkę mineralną organizmu i wspomaga leczenie wielu schorzeń. Oczyszcza organizm i przyspiesza wydalanie szkodliwych substancji. Podążając „Ponidziańskim Duktem” jej również koniecznie musisz spróbować!
Regionalne smaki Ponidzia – Piknik nad rzeką Nidą
Gdy już zaopatrzysz się we wszystkie smaczne produkty Ponidzia to zapraszamy Cię na piknik nad rzekę Nidę. Będzie on cudownym przypieczętowaniem całej wycieczki i powrotem do czasów dzieciństwa i beztroski. Rzeka Nida, czyli niekwestionowana królowa regionu leniwie meandruje tworząc zachwycające wysepki, starorzecza, piękne łęgi i zakola, w których tworzą się niewielkie naturalne plaże sprzyjające odpoczynkowi.
Nida płynie wśród zielonych lasów, malowniczych pól i łąk. Jakby tego było mało jest płytką, czystą rzeką i jedną z najbardziej nasłonecznionych w Polsce. Latem temperatura wody w Nidzie dochodzi miejscami do 27 stopni Celsjusza, a swe wody toczy bardzo leniwie. Jej koryto nie przekracza kilkudziesięciu metrów szerokości, a głębokość rzadko sięga powyżej metra, więc idealnie nadaje się również do kąpieli.
Dzikich plaż na Nidzie jest wiele. Znajdziesz je w okolicach Pińczowa, Krzyżanowic, Motkowic czy Skotnik Dolnych. Do większości z nich bez problemu dojedziesz autem. My ze swojej strony szczególnie polecamy Ci jednak małą, dziką plażę w okolicy pradawnego Grodziska Stawy we wsi Stawy. Koło mostu rzeka tworzy idealne miejsce na piknik z produktami regionu, kąpiele w rzece i odpoczynek. Do plaży prowadzi długa szutrowa droga obsadzona wierzbami z miejscowości Stawy, więc nie powinieneś mieć żadnych problemów, aby do niej dotrzeć.
Dodamy jeszcze, że rzeka Nida wraz ze swoimi dwoma odcinkami źródłowymi: Białą Nidą i Czarną Nidą jest idealnym miejscem do uprawiania kajakarstwa turystycznego. Organizowane na niej spływy kajakowe są bardzo bezpieczne, a ich największym atutem są zapierające dech w piersiach widoki i stosunkowo mała popularność zapewniająca kameralność spływu. Jeśli chciałbyś dowiedzieć się czegoś więcej w tym temacie odsyłamy Cię do naszego posta „Świętokrzyskie aktywnie. Spływy kajakowe po Nidzie.”
Gdzie nocować na Ponidziu
Ponidzie mimo, iż piękne ma dość skąpą bazę noclegową. Na tle kilku agroturystyk, pensjonatów czy pól campingowych tego niezwykłego regionu bez wątpienia wyróżnia się elegancki Hotel Bristol ART & Medical SPA położony w sercu Buska-Zdroju. Naszym skromnym zdaniem jest on najlepszą bazą wypadową do odkrywania uroków regionu. Zatopiony w zieleni z bogatą ofertą usług medycyny uzdrowiskowej, strefą wellness & spa, basenem oczyszczanym nanosrebrem i strefą saun, restauracją serwującą dania inspirowane naturą, oraz dającym wytchnienie tarasem w koronach drzew będzie doskonałym uzupełnieniem Twojego weekendowego pobytu na Ponidziu.
Post „Regionalne smaki Ponidzia” powstał we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego.