Kopalnia Soli w Wieliczce to bezsprzecznie jedna z najciekawszych atrakcji w okolicach Krakowa. To bezcenny zabytek przyrody i techniki, w którym historia człowieka nieustannie splata się z dziejami Ziemi. O jej wyjątkowości niech świadczy też fakt, iż jest ona jedynym na świecie obiektem górniczym czynnym bez przerwy od średniowiecza do chwili obecnej wpisanym na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako jeden z pierwszych 12 obiektów na świecie! Pełna tajemnic, legend i magii z gęstą siecią podziemnych korytarzy i chodników układających się w skompilowany labirynt zachwyciła już niejednego, w tym nas. Teraz Twoja kolej na poznanie części tego niezwykłego świata ukrytego głęboko pod ziemią. Obiecujemy Ci, że spacer wśród krętych korytarzy, zachwycających kopalnianych komór, solnych rzeźb, solankowych jezior i wykutych w soli kaplic zapamiętasz na długo. Kopalnia Soli Wieliczka jest świetnym uzupełnieniem wizyty w Krakowie.
Spis treści
Kopalnia Soli w Wieliczce
Miejscowe legendy głoszą, że Wieliczka odkrycie soli zawdzięcza węgierskiej księżniczce Kindze. Tak naprawdę wszystko zaczęło się około 13,5 miliona lat temu, kiedy to doszło do krystalizacji soli rozpuszczonych w wodzie morskiej na obszarze obecnego miasta Wieliczka. Najstarsze ślady warzenia soli pochodzą z okresu neolitu (około 3500 lat p.n.e.).Tak powstała kopalnia, w której eksploatacja soli trwała nieprzerwalnie od średniowiecza do roku 1996. Od samego początku była ona częścią przedsiębiorstwa zwanego Żupami Krakowskimi, czyli największego w dawnej Rzeczypospolitej zakładu przemysłowego stanowiącego własność książęcą, a później królewską. Ten jeden z największych zakładów w Europie działał przez blisko 500 lat do czasu pierwszego rozbioru Polski. Następnie kopalnia przeszła w ręce władz austriackich, by po odzyskaniu przez Polskę niepodległości stać się własnością Skarbu Państwa.
Na przestrzeni wieków w Kopalni Soli w Wieliczce na 9 poziomach wydrążono labirynt korytarzy liczący prawie 300 km. Z około 2400 komór o łącznej kubaturze ok. 7, 5 mln m3 wybrano niezliczoną ilość soli. Kopalnię w tym czasie odwiedziło wiele sławnych osób w tym m.in.: Fryderyk Chopin, J.W. Goethe, Jan Paderewski czy Karol Wojtyła.
Obecnie sól w kopalni uzyskuje się jedynie przy okazji utylizacji zagrażających kopalni wód kopalnianych. W głównej mierze miejsce to służy celom turystycznym i zdrowotnym ze względu na panujący tu specyficzny mikroklimat sprzyjający leczeniu schorzeń dróg oddechowych. W kopalni poprowadzono kilka tras zwiedzania, z których najpopularniejszą jest Trasa Turystyczna licząca ok. 3, 5 km długości i obejmująca ponad 20 komór. Na powierzchni powstała również tężnia solankowa o właściwościach leczniczych. I to właśnie na tych dwóch atrakcjach kopalni skupimy się w tym poście.
Kopalnia Soli Wieliczka – informacje praktyczne:
Trasy zwiedzania Kopalni Soli Wieliczka
W Kopalni Soli w Wieliczce do wyboru masz kilka tras zwiedzania:
- Trasę Turystyczną o długości 3,5 km (czas trwania ok. 2 godz.) – zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem w grupach max. 30 osobowych w godzinach od 09:00-17:00.
- Trasa Odkrywanie Solilandii o długości 3,5 km (czas trwania ok. 2 godz.) – to trasa dla rodzin z dziećmi odbywająca się w towarzystwie przewodnika w sobotę i niedzielę o godz. 10:40. Podczas podróży po solnych podziemiach mali odkrywcy bawią się w towarzystwie skrzata – Soliludka oraz mają okazję spotkać tajemniczego Skarbnika.
- Tężnia Solankowa (czas trwania ok. 30 min) – tężnia znajduje się w pobliskim Parku św. Kingi, w pobliżu Szybu Daniłowicza i otwarta jest dla zwiedzających w godzinach od 10:00 do 18:00
W Kopalni Soli w Wieliczce przewodnicy oprowadzają po niej w języku polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, hiszpańskim, włoskim i rosyjskim. Po więcej informacji w tym temacie odsyłamy Cię na oficjalną stronę Kopalni. Część Trasy Turystycznej (poziom II-III) przystosowana jest dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. Zjazd odbywa się windą. Należy jednak wcześniej dokonać rezerwacji.
Przed pandemią koronawirusa dostępna była jeszcze Trasa Górnicza o długości 2 km (czas trwania ok. 2 godz.). Jej zwiedzanie odbywało się zawsze z przewodnikiem zwanym przodowym, który dodatkowo uczył górniczego fachu. Niestety na chwilę obecną trasa ta wyłączona jest ze zwiedzania.
Bilety wstępu do Kopalni Soli Wieliczka
- Trasa Turystyczna – 73 zł (bilet normalny), 55 zł (bilet ulgowy dla dzieci i młodzieży), 63 zł (bilet dla studentów i seniorów), 201 zł (bilet rodzinny 2+2) – przewodnik w języku polskim.
- Trasa Odkrywamy Solilandię – 85 zł (os. dorosła), 65 zł (dziecko), 235 zł (bilet rodzinny 2+2) – przewodnik w języku polskim.
- Tężnia Solankowa – 9 zł (bilet normalny), 6 zł (bilet ulgowy), 24 zł (bilet rodzinny 2+2)
Bilety do Kopalni Soli Wieliczka na Trasę Turystyczną możesz nabyć online lub w kasie po przybyciu na miejsce. W cenę biletu wliczona jest opłata za usługę przewodnicką. Bilet na zwiedzanie Trasy Turystycznej dodatkowo zawiera również wstęp na trasę Muzeum Żup Krakowskich (poziom III, długość 1,5 km.). Z racji tego, iż Kopalnia Soli w Wieliczce cieszy się naprawdę sporym zainteresowaniem proponujemy Ci zakupić wcześniej bilety online, by zaoszczędzić sobie czekania w długiej kolejce do kasy. Bilety do Tężni Solankowej kupuje się oddzielnie na miejscu. Trasę Odkrywamy Solilandię zwiedza się pod warunkiem zgłoszenia się min. 10 uczestników. Wymagana jest wcześniejsza rezerwacja pod numerem +48 12 278 73 92 lub +48 12 278 73 72 (pn.-pt. 07:00-15:00) lub adresem [email protected].
Kopalnia na swojej stronie oferuje również szereg pakietów zwiedzania obiektu połączonych z noclegiem w kopalni oraz wyżywieniem. Mogą być one doskonałym pomysłem na niebanalny prezent.
Jak się przygotować do zwiedzania Kopani Soli w Wieliczce
Do wizyty w kopalni musisz się przygotować. Przede wszystkim musisz wiedzieć o tym, że pod ziemią jest chłodno i momentami czuć chłodne podmuchy powietrza (system przewietrzania kopalni). Temperatura w obiekcie waha się w granicach: 17-18ºC. Zabierz ze sobą ciepłe ubranie, bo pod ziemią spędzisz około 2 godzin. Załóż również wygodne buty, bo na trasie zwiedzania do pokonania jest 800 stopni!
Kopalna Soli Wieliczka – zwiedzanie
Trasa Turystyczna w Kopalni Soli Wieliczka
Długość trasy zwiedzania – ok. 3,5 km
Czas zwiedzania – ok. 2h.
Zwiedzanie: z przewodnikiem
Trasę Turystyczną w Kopalni Soli w Wieliczce wytyczono w najcenniejszej pod względem przyrodniczo-geologicznym i kulturowym części kopalni. Przebiega ona na głębokości 64-135 m pod ziemią i obejmuje ponad 20 komór i kilometry krętych korytarzy. Trasa rozpoczyna się w Szybie Daniłowicza, z którego ok. 380 stopniami zejdziesz na poziom I na głębokości 64 m. Na przebiegu trasy pokonasz jeszcze II dodatkowe poziomy aż do ostatniego III położonego 135 m pod powierzchnią ziemi, z którego górniczą windą wrócisz na powierzchnię.
Podczas 2 godzinnej wędrówki po kopalni będziesz podziwiać solne rzeźby, kaplice w tym niepowtarzalną Kaplicę św. Kingi, dawne urządzenia, maszyny górnicze oraz stosowane w przyszłości metody wydobycia i transportu soli, a także zjawiskowe solankowe jeziora. Twoim kompanem będzie fantastyczny przewodnik, doskonale znający sekrety podziemia, tajemnicze historie, legendy i mnóstwo niezwykłych faktów, którymi nie omieszka się z Tobą podzielić. Naszym przewodnikiem był Pan Mariusz Dela. Ma on niesamowitą wiedzę na temat kopalni i do tego jest niezwykle sympatycznym i ciepłym człowiekiem. Na każdym kroku dzieli się ciekawymi anegdotami i faktami z historii obiektu. Nie chcemy spojlerować Ci całej wizyty w Kopalni Soli Wieliczka, więc skupimy się na komorach i miejscach, które wywarły na nas największe wrażenie.
Komora Mikołaja Kopernika (poziom I, głębokość 64,4m)
Komora Mikołaja Kopernika to jedna z pierwszych komór na trasie zwiedzania kopalni. Swoją nazwę zawdzięcza polskiemu astronomowi, który najprawdopodobniej odwiedził wielicki obiekt będąc jeszcze studentem Akademii Krakowskiej. Na jego cześć dla uczczenia pięćsetnej rocznicy jego urodzin w centralnej części komory ustawiono pomnik. Jego autorem jest artysta malarz i rzeźbiarz Władysław Hapek. Jako ciekawostkę dodamy, że artysta ten jest autorem jeszcze jednej rzeźby na terenie kopalni, a mianowicie popiersia króla Kazimierza Wielkiego w Komorze Kazimierza Wielkiego. Pozostałe rzeźby a terenie wielickiej kopalni są autorstwa pracujących w niej górników- samouków.
Komora Janowice (poziom I, głębokość 63,8m)
Jej powstanie datuje się na XVII wiek, a w swoim wnętrzu kryje ona wykute z soli postaci ilustrujące legendę o pierścieniu świętej Kingi. Głosi ona, że księżniczka węgierska i córka króla Węgier Beli IV jeszcze przed przeprowadzką do Polski dostała w wianie jedną z kopalń soli w Marmaroszu, do której – opuszczając ojczyznę – wrzuciła swój zaręczynowy pierścionek. Został on później odnaleziony podczas drążenia szybu w bryle soli w Wieliczce. Tym sposobem żona Bolesława Wstydliwego według legendy sprowadziła do Polski sól. Św. Kinga do dziś jest patronką górników, a w 1999r. została kanonizowana przez Jana Pawła II.
Komora Spalone (poziom I, głębokość 64,3m)
W wielickiej kopalni, tak jak w każdej innej kopalni na świecie, na górników czyhały liczne niebezpieczeństwa. Były nimi strome, śliskie chodniki, ważące kilkadziesiąt kg bloki soli i przede wszystkim metan. Gaz ten będący efektem eksploatacji soli gromadzi się zawsze przy stropie wyrobiska. W połączeniu z powietrzem w pewnych proporcjach tworzy mieszankę wybuchową, która eksploduje, jeśli dołoży się do niej ogień. Jak zapewne wiesz w dawnych czasach górnicy nie znali metod przewietrzania kopalni, a jako oświetlenia używali kaganków z otwartym ogniem. Za każdym razem byli o krok od tragedii i spalenia. Jedyną metodą eliminacji zagrożenia było usuwanie gazu poprzez jego wypalenie.
Komora Spalone poświęcona jest górnikom zwanym pokutnikami, którzy odziani w grube wilgotne szaty i z podpalonymi żerdziami w dłoni czołgali się po dolnych partiach wyrobisk wypalając zagrażający ich życiu metan. Nazwa komory nawiązuje również do pożarów, w tym do ogromnego pożaru, jaki miał miejsce w kopalni i który udało się ostatecznie ugasić dopiero po kilku miesiącach i licznych modlitwach do św. Kingi.
Komora Kazimierza Wielkiego (poziom I, głębokość 63,3m)
To kolejna ciekawa komora na przebiegu Trasy Turystycznej. Swoją nazwę zawdzięcza samemu królowi Kazimierzowi III Wielkiemu, twórcy statutu żup krakowskich. Znajduje się w niej wykonane z soli popiersie króla, którego autorem jest górnik rzeźbiarz Władysław Hapek. Tutaj również zapoznasz się z historią zwierząt i ich pracą jaką wykonywały na terenie kopalni. Świadczy o tym m.in. obecność kieratu konnego z XVIII wieku. Wykorzystywał on siłę koni do transportu ogromnych brył soli zwanych bałwanami. Udźwig maszyny sięgał nawet 2 ton! Jako ciekawostkę dodamy, że konie pracujące na terenie kopalni były bardzo dobrze traktowane przez górników. Po pracy odpoczywały w specjalnie przygotowanych stajniach na terenie kopani. Ostatni koń” Baska ” opuścił kopalnie w 2002r.
Komora Pieskowa Skała (poziom I i II, głębokość od 65 – 90,7 m)
Komora Pieskowa Skała łączy ze sobą poziom I z poziomem II wyższym. Odkryjesz w niej m.in. ciekawe urządzenie zwane krzyżem ręcznym, które służyło do transportu pionowego soli. Na własnej skórze możesz tam doświadczyć, jak wyglądała kiedyś ciężka praca górnika, za którą wynagrodzenie otrzymywał w postaci soli. W komorze tej zachowały się bowiem fragmenty starych schodów wykutych w skale solnej, używanych przez tragarzy zwanych nosiczami. Przenosili oni drobną sól w specjalnych torbach na własnych plecach po śliskich, wąskich i stromych stopniach. Komora Pieskowa Skała to jedyna komora na trasie zwiedzania, która swym wyglądem przypomina jaskinię. Możesz w niej również wypatrzeć piękne solne stalagnaty, które powalały z połączenia stalaktytów ze stalagmitami w czasach pandemii, kiedy kopalnia wyłączona była ze zwiedzania.
Kaplica św. Kingi (poziom II, głębokość 91,6-101,4m)
To bezsprzecznie największa atrakcja Kopalni Soli w Wieliczce. Jest ona największym podziemnym kościołem w Europie położonym na głębokości 101 metrów. W swoich wnętrzach kryje relikwie Św. Kingi. Oprócz przepięknej kaplicy, posadzki wyrzeźbionej w jednolitej solnej bryle, ogromnych żyrandoli wykonanych z solnych kryształów na uwagę w komorze zasługują też przepiękne płaskorzeźby. Przedstawiają one karty Nowego Testamentu (m.in. Ucieczka do Egiptu, Dwunastoletni Chrystus nauczający w świątyni, Ostatnia Wieczerza). Ich autorami są górnicy – rzeźbiarze: Józef i Tomasz Markowscy oraz Antoni Wyrodek. Wystrój kaplicy tworzyli przez około 70 lat!
Jako ciekawostkę dodamy, że wieliccy górnicy byli niezwykle religijni, codzienne modlili się przed wyruszeniem w czeluści kopalni i na przestrzeni wieków zbudowali pod ziemią ok. 40 kaplic. Przykładali szczególną uwagę nie tylko do samych świątyń, ale również do ich otoczenia. Ozdabiali surowe kopalniane wnętrza komór płaskorzeźbami, by nadać im jak najbardziej religijny charakter. W Kaplicy św. Kingi na uwagę zasługuje również wykuty w soli pomnik Jana Pawła II wykonany przez Stanisława Anioła, Piotra Starowicza i Pawła Janowskiego. Karol Wojtyła w kopalni był 3 razy, ale nigdy nie jako Papież. Podczas jednej ze swoich ostatnich pielgrzymek do Polski miał w planach wizytę w kopalni, jednak ze względów zdrowotnych i złego samopoczucia musiał ją odwołać. Na pamiątkę tego wydarzenia chodniki, który łączy Kaplicę sw. Kingi z górną platformą komory Stanisława Staszica poświęcono Ojcu Świętemu.
Jako ciekawostkę dodamy, że oprócz uroczystości natury religijnej, w tym coniedzielnych mszy świętych w Kaplicy sw. Kingi (na chwilę obecną nie są organizowane) odbywały się tu także koncerty muzyki poważnej.
Komora Erazma Barącza (poziom II, głębokość 100,4m)
To naszym zdaniem jedna z piękniejszych komór. Co jest w niej takiego niezwykłego? Ano jeziorko solne o głębokości 9 m w pięknym zielonym kolorze. Wypełnione jest ono solanką. W 2004 roku po jeziorku żeglował Mateusz Kusznierewicz – medalista olimpijski oraz wielokrotny mistrz świata i Europy w klasie Finn. Sportowiec, marzył o tym, by żeglować tam, gdzie jeszcze nikt tego nie robił i kopalnia pomogła spełnić mu jego marzenie.
Komora Michałowice (poziom II, głębokość 108.8m)
Spośród innych komór wyróżnia się ona wielkością i jest jedną z najwyższych komór w kopalni. Ma 35 metrów wysokości, a rozmiary od początku istnienia wymuszały budowę specjalnych zabezpieczeń i specjalnego stropu. Sporo drewnianych elementów konstrukcji jest w niej pomalowana na biało. Ma to na celu rozświetlić ciemne kopalniane wnętrze. Dodatkowo w komorze tej odbywają się prywatne koncerty na zamówienie oraz śluby cywilne.
Komora Weimar (poziom II, głębokość 110m)
Komora Weimar była świadkiem licznych zaręczyn. W tym wyjątkowym miejscu znajduje się bowiem piękne solankowe jezioro, nad którym odbywa się nastrojowy mini spektakl światła i dźwięku. Atmosfera jest iście romantyczna i sprzyja zakochanym.
Komora Józefa Piłsudskiego (międzypoziom Kazanów, głębokość 120,10-130,9)
Komora poświęcona Józefowi Piłsudskiemu jest wyjątkowa na tle innych komór, bowiem dzieli się na dwa wyrobiska połączone tunelem. Jej dno zalane jest solanką, po której można było poruszać się miedzy wyrobiskami tratwą, któremu towarzyszyły pokazy sztucznych ogni i muzyka orkiestry górniczej.
Komora Stanisława Staszica (międzypoziom Kazanów, głębokość 124,7m)
Jest najwyższą komorą w Kopali Soli Wieliczka i liczy aż 36 metrów wysokości. Nie uwierzysz, ale odbywały się w niej skoki na bungee oraz poziemny lot balonem! W 2008 r. z okazji trzydziestolecia wpisania kopalni na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO powstała w komorze jubileuszowa płaskorzeźba z nazwami 12 obiektów, które obok Kopalni Soli w Wieliczce zostały wpisane na listę.
Komora Warszawa (międzypoziom Kazanów, głębokość 122,5m)
W Komorze Warszawa odbywają się uroczystości górnicze, zawody i imprezy sportowe, koncerty muzyczne, a także ekskluzywne bale sylwestrowe.
Jako ciekawostkę dodamy również, że na terenie Kopalni Soli Wieliczka znajduje się także Komora Teodora Wessla, która pełni właściwości lecznicze i pomaga w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, astmy i alergii. Funkcjonuje w niej podziemny Ośrodek Rehabilitacyjno-Leczniczy. Dzięki prowadzonej w nim aktywnej rehabilitacji, pacjenci wdychając powietrze bogate w chlorek sodu, wapnia i magnezu, skutecznie eliminują niektóre schorzenia cywilizacyjne.
Muzeum Żup Krakowskich
Spacer po komorach i krętych korytarzach Kopalni Soli w Wieliczce warto uzupełnić wizytą w Muzeum Zup Krakowskich. Obejmuje ono 14 dodatkowych komór z licznymi zbiorami w postaci obrazów ukazujących św. Kingę i dawnych władców, oryginalnych obrazów Jana Matejki, Rogu Bractwa Kopaczy czy luksusową kolejkę przeznaczona dla najważniejszych urzędników Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Ciekawymi eksponatami są tu również kieraty, czyli gigantyczne górnicze machiny. Trasa Muzeum położona jest w całości na III poziomie kopalni i nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi opłatami, bowiem jej zwiedzanie wliczone jest w cenę biletu do Kopalni.
Kopalnia Soli Wieliczka – ciekawostki
- W Kopalni Soli Wieliczka zamiast dzień dobry mówi się „Szczęść Boże”
- Kopalnia Soli Wieliczka składa się z około 2400 komór, do których prowadzi 245 korytarzy wydrążonych na 9 poziomach
- Do zwiedzania udostępniono jedynie 2% tego co kryje się pod ziemią!
- Kopalnia Soli Wieliczka jest tak duża, że spokojnie pomieściłaby Wieżę Eiffla oraz 5 oper z Sydney
- W Kopalni Soli w Wieliczce kręcone były sceny do filmu “Seksmisja”
- A w 2006 r. odbyły się w niej wybory Miss World
- W 2004 roku po jeziorku solankowym żeglował Mateusz Kusznierewicz
- Skakano w niej również na bungee, co zostało wpisane do księgi rekordów Guinnesa
- W kopalni możesz też lizać ściany, bo sól ma tam właściwości antybakteryjne
Tężnia Solankowa
Świetnym uzupełnieniem zwiedzania Kopalni Soli w Wieliczce jest również wizyta w Tężni Solankowej w pobliskim Parku św. Kingi obok Szybu Daniłowicza. Tężnia ma aż 7500 metrów kwadratowych powierzchni i jest największym tego typu obiektem na południu Polski. Warto ją odwiedzić nie tylko ze względu na efekty wizualne, ale przede wszystkim zbawienne funkcje zdrowotne dla organizmu. Powstający w Tężni Solankowej aerozol działa leczniczo na przewlekłe choroby dróg oddechowych oraz doskonale wzmacnia system odpornościowy organizmu. W miejscu tym można się zatem podleczyć, zrelaksować i odpocząć oraz odzyskać energię po intensywnym dniu. Dodatkową atrakcja tężni jest jej taras widokowy i wieża widokowa, z której rozpościerają się piękne widoki na Wieliczkę.
Specjaliści sugerują, że optymalny czas przebywania w tężni to 30 minut w odległości nie mniejszej niż 30 metrów.
Kopalni Soli w Wieliczce – jak dojechać
Kopalnia Soli Wieliczka znajduje się zaledwie 10 km na południowy wschód od centrum Krakowa, w pobliżu zjazdu z autostrady A4 przy węźle Kraków Wieliczka. Bez problemu dojedziesz do niej komunikacją miejską z Krakowa, pociągiem, busem lub autem.
Auto
Na terenie Kopalni Soli „Wieliczka” oraz w jej pobliżu dostępne są płatne parkingi.
• Parking 1 – przy ulicy Dembowskiego 22
• Parking 2 – wjazd od ulicy Daniłowicza
Pociąg
Z Krakowa do Wieliczki regularnie jeżdżą pociągi. Przejazd ze stacji Dworzec Główny Kraków do stacji Wieliczka Rynek – Kopalnia zajmuje około 25 min, a bilet kosztuje ok. 5 zł. Ze stacji do kopalni dotrzesz pieszo w kilka minut.
Autobus miejski
Z Krakowa do Wieliczki dojedziesz również autobusem miejskim linii 304. Przystanek początkowy znajduje się na tyłach Galerii Krakowskiej – Dworzec Główny Zachód, a końcowy to Wieliczka Kopalnia Soli. Bilet aglomeracyjny, który obejmuje strefy I i II kosztuje 6 zł. Autobus jedzie około 40 min.
Gdzie zjeść w Wieliczce
Na Trasie Turystycznej 125 m pod ziemią znajduje się Karczma Górnicza, w której serwowane są dania kuchni polskiej oraz zimne i gorące napoje. Dodatkowo na powierzchni tuż obok Szybu Daniłowicza możesz przekąsić coś na szybko w Bistro Posolone.
Pamiątki z Kopalni Soli Wieliczka
Na terenie Kopalni Soli w Wieliczce znajduje się również sklepik z pamiątkami, w którym możesz zaopatrzyć się z kosmetyki na bazie soli i solanki wielickiej. Są to kosmetyki mineralne, hypoalergiczne i bezzapachowe, które mogą być świetną i oryginalną pamiątką zamiast oklepanych magnesów zbierających kurz.
Wpis powstał we współpracy z Kopalnią Soli w Wieliczce. Nie miało to jednak żadnego wpływu na nasze opinie zawarte w tym tekście.